گفتگوی عبارت: عباس زارع از معدود مدیران محبوب دولتی در میان افکار عمومی و اهالی زیرمجموعه کاری خود است. مدیری جوان که پس از دوران تاریک و تلخ شالویی بعنوان مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی مازندران منصوب شد و در همین مدت کوتاه توانست علی‌رغم دشواری‌های اقتصادی تا حدی شرایط را با ثبات نگه دارد.
هرچند بودجه اندک این اداره‌کل فرصت هرگونه اتفاق بزرگ را آن هم در حوزه بزرگ و مهم فرهنگ و هنر از دست‌اندرکاران استانی سلب می‌کند، اما حداقل انتظار اهالی اندیشه از ارشاد این است که فضا را بسته و وسواس گونه نکنند. زارع به واسطه ارتباط دیرین با اهالی رسانه از حمایت بخش اعظم آنها برخوردار است و همین مسئله به کمک او آمده است و البته اگر نتواند با استفاده از ظرفیت اهالی اندیشه و رسانه به خواسته‌های حداقلی آنها جامه عمل بپوشاند، گذشته مطلوب خود را خدشه‌دار خواهد کرد.
گفتگوی این هفته عبارت با عباس زارع در اتاقش صورت گرفت و در خصوص مسائلی از جمله شرایط کرونا و ضربه به فرهنگ و هنر استان، انتخابات پرحاشیه خانه مطبوعات، نیاز دولت به اطلاع‌رسانی در سال پایانی و ضرورت اتمام چند طرح مهم عمرانی و فرهنگی صحبت شد.
*شما از معدود مدیرکل های ارشاد مازندران بودید که انتصاب‌تان به سمت مدیرکلی خاطر کسی در اداره را آزرده نکرد و آرامش خوبی در این اداره‌کل ایجاد نمود. دلیل آن را چه می‌دانید؟*
من دانشجوی مرکز برنامه‌ریزی وزارت ارشاد بودم و دربین اولین سری دانشجویان حوزه چاپ و نشر کشور شروع به تحصیل کردم. پس از اخذ کارشناسی وارد اداره ارشاد شدم و در سال 85 یک سال را نیز در اداره ارشاد بهشهر فعالیت کردم. سپس به عنوان کارشناس سمعی و بصری مشغول کار شدم بعد از آن کارشناس فرهنگی و تبلیغات شدم و در مقطعی نیز معاونت ارشاد شهرستان را بر عهده داشتم.
پس از آن دوره به اداره‌کل آمدم و به عنوان کارشناس حوزه نشر فعالیتم را آغاز کردم. پس از آن‌هم مسئول واحد چاپ و نشر کتاب و ریاست اداره فرهنگی و شش سال هم معاون امور فرهنگی،هنری و سینمایی اداره‌کل بودم تا پس از آن به سمت مدیرکلی این اداره منصوب شدم. از این جهت به این مسئله اشاره می‌کنم که هم به ظرفیت نیروی انسانی ارشاد اشراف کامل دارم و هم به جامعه فرهنگ و هنر استان نگاه ویژه داشته و دارم. و این شناخت محدودیت‌ها و موانع در کنار نقاط قوت خیلی به من در مدیریت صحیح این اداره کمک می‌کند.
نگاه من همواره بر این بوده که فضای آرام همراه با نشاط و شادابی در اداره ایجاد شود و سعی همه بر این بود تا مانند سنوات گذشته درگیر حواشی نشویم زیرا به عقیده من تنش و حاشیه برای فضای فرهنگی و هنری بسیار مضر است.
*در خصوص اولویت های اداره ارشاد و فعالیت‌های انجام شده در این اداره‌کل طی یک سال اخیر برای‌مان بگویید.*
در سال گذشته مجتمع فرهنگی رامسر را با کمک آقای استاندار و آقای مونسان از فضای مسدود بودن بیرون آوردیم و برای تکمیل آن به اعتبارات نیاز داریم که کارهایی را نیز در این زمینه انجام دادیم. اولویت بعدی ما نیز مجتمع فرهنگی هنری فریدونکنار است که آن هم نیمه‌کاره باقی مانده بود. تالار مرکزی ساری هم که همواره در این مدت مورد توجه ارشاد قرار داشته و به نوعی قصه پرغصه آن شده. این پروژه همزمان با پروژه تالار مرکزی رشت آغاز شد که آن مکان سال‌هاست به بهره‌برداری رسیده اما در مازندران به علت کم توجهی مدیران سابق چند سالی این پروژه مسکوت ماند تا سال گذشته.
در روزهای ابتدایی حضورم به عنوان مدیرکل پیگیر این مسئله شدم زیرا این پروژه پیشرفت فیزیکی بسیار بالایی داشت اما همچنان به بهره‌برداری نمی‌رسید. با همکاری و پیگیری‌های استاندار قرار شد برای نخستین بار از محل بودجه متوازن استانی مبلغ 4 و نیم میلیارد تومان را برای این پروژه جذب نماییم. این مسئله را با نمایندگان جدید ساری نیز مطرح کردیم و انشاالله تا پایان این دولت بتوانیم این پروژه را به سرانجام برسانیم. ساختمان اداری کاملا تکمیل شده و درحال حاضر نیز تکمیل سالن هزار نفره آن به مرحله مناقصه و انتخاب پیمانکار رسیده است. بدون شک این مجتمع در زمان بهره‌برداری به سرا و خانه هنرمندان سراسر استان بدل خواهد شد. در این مجتمع 3 سالن نمایش، کتابخانه، گالری برای نمایشگاه‌های تجسمی، فضای اجراهای خیابانی و... برای گردآوری هنرمندان از تمام استان در نظر گرفته شده است. تمام انجمن‌ها و تشکل‌های هنری نیز در آن مکان استقرار پیدا خواهند کرد.
دیگر اولویت ما تملک زمینی برای ساخت خانه مطبوعات مازندران است. زمینی را از مسکن و شهرسازی در خیابان قارن ساری گرفتیم و در حال تکمیل فرایند آن هستیم تا انشاالله خانه مطبوعات نیز از خانه به‌دوشی خارج شود.
همچنین موسسات قرآنی ما پتانسیل بالایی دارند و کارهای خیلی خوبی در این زمینه صورت داده‌اند. در کنار آن کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد استان نیز فعالانه در این عرصه گام برمی‌دارند و ما معتقدیم با ابزار هنر می‌توانیم جوانان بیشتری را به مسجد دعوت کنیم. علاوه بر این استفاده از ظرفیت‌های فضای مجازی در ترویج فرهنگ بومی استان از آن دسته اقداماتی است که به صورت ویژه مدنظر ما قرار دارد. در این مدت سعی ما بر این بوده تا یک معرفی مجددی از اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی به مردم مازندران داشته باشیم.
مسئله دانشنامه مازندران نیز گره کوری در فرهنگ مازندران بود که به لطف خدا توانستیم آن را به سرانجام برسانیم. من شخصا برای پیگیری این کار به تهران رفتم و در دفتر ناشر محترم حضور پیدا کردم و به او قول دادم که اداره‌کل ارشاد تمام قد از چاپ این اثر حمایت می‌کند. استاندار هم تلفنی با مدیر آن انتشارات صحبت کرد تا جایی که برای تمام افراد حاضر جای تعجب داشت که سازمان‌های دولتی یک استان اینگونه برای انتشار اثری تلاش می‌کنند. در موضوع موسیقی نیز اولویت ما موسیقی‌های بومی و محلی استان است و هرچند نگاهی به تمام سبک‌های این هنر در استان داریم اما با توجه به علاقه مردم و همچنین اهمیت فرهنگ بومی، نگاه ما به موسیقی سنتی و اصیل مازندرانی نگاه ویژه‌تری است.
به تازگی نیز با استاندار مازندران رایزنی‌هایی انجام دادیم تا در کنار تبادلات تجاری با سایر کشورهای همجوار بتوانیم تبادلات فرهنگی را با روش‌هایی مانند برگزاری هفته فرهنگی در کشورهای هدف و این قبیل فعالیت‌ها به راه بیاندازیم.
*به نظر شما چطور ارشاد از حالت خشک اداری خارج و دوباره مانند گذشته به پاتوقی برای هنرمندان هر شهر تبدیل خواهد شد؟*
تمام فضای اداری و فرهنگی ارشاد مختص به هنرمندان است و در سال‌های گذشته به دلیل قرار ندادن این فضا در اختیار هنرمندان، آنها نیز از ارشاد فاصله گرفتند. دلیل اصلی این اتفاق نیز به نظر من نگاه‌های سلیقه ای در این سال‌ها به مقوله فرهنگ و هنر بوده است. نگاه‌های سلیقه‌ای و سیاسی بزرگترین لطمه را به فرهنگ و هنر استان مازندران وارد خواهد آورد. به شخصه علاقه زیادی برای برگزاری رویدادهای بین‌المللی در سطح استان دارم که می‌تواند موجب خروش دوباره اهالی فرهنگ و هنر استان شود اما وقتی به عنوان مثال جشنواره‌ای مانند وارش با کیفیتی مورد قبول برگزار می‌شود اما هزینه آن یک‌ونیم برابر بودجه سالانه دستگاه فرهنگی استان برای ما آب می‌خورد نمی‌توانیم آن را ادامه دهیم. حتی از برگزاری دوره گذشته جشنواره بدهی زیادی مانده که آقای قربان‌پور دبیر این رویداد همچنان در پی وصول آن است. مدیران سابق باید حواسشان بود که نمی‌شود بیش از بودجه سالانه یک اداره برای برگزاری یک جشنواره هزینه کرد و باید بخش خصوصی وارد این ماجرا می‌شد تا اتفاقاتی که امروز شاهد آن هستیم پیش نیاید.
*اگر دهه 70 را با توجه به پرورش استعدادها دهه شکوفایی شعر و شاعران در مازندران بنامیم بدون شک دهه 90 برای استان دهه شکوفایی سینما نام خواهد گرفت زیرا در هیچ زمانی این تعداد بازیگر و کارگردان مطرح مازندرانی در بین نفرات اصلی این جامعه هنری دیده نمی‌شد. حال اما با توجه به سرانه پایین سالن‌های سینما در استان و عدم ارتباط این مسئله با ارشاد، این اداره برای رشد و ترقی سینما در مازندران چه فعالیتی را می‌تواند در پیش بگیرد؟*
همانطور که گفتم ما کارگروه مشاهیر را راه‌اندازی کردیم و قرار است در آن هنرمندان و مشاهیر استان که در قید حیات هستند را به مردم معرفی نماییم تا با تشویق آنان بتوانیم استعدادها را به سوی اداره ارشاد جذب کنیم و با برنامه‌های استعدادیابی و پرورشی بتوانیم از میان آنان سینماگران و هنرمندان نسل‌های آتی را بیرون بیاوریم. از طرفی هم ما آموزشگاه‌های آزاد سینمایی بسیار خوبی در استان داریم که در سطح استان پراکنده هستند. همچنین به عنوان مثال انجمن سینمای جوان ما در غرب استان بسیار فعال بوده و کاملا تبدیل به پاتوق سینما دوستان آن منطقه تبدیل شده است. سیاست گذاری‌های لازم انجام شده تا وظیفه استعدادیابی توسط مراکز و آموزشگاه‌های سینمایی ما که وابسته به بخش خصوصی است انجام شود و در این زمینه حمایت‌های لازم نیز از آنان به عمل می‌آید تا بتوانیم از علاقه وافر مردم به سینما در سال‌های اخیر بهره مناسبی را شامل حال استان کنیم.
ما در اداره ارشاد شهرهای بدون سینمای استان مانند قائمشهر با بضاعت خودمان سینمای سیار به راه انداختیم که تا پیش از موضوع کرونا استقبال خوبی هم از آن به عمل می‌آمد. یعنی اینطور نبوده که چون ایجاد سینما به‌طور کامل در اختیار اداره ارشاد نیست ما این مسئله را پیگیری نکنیم اما معتقدیم اگر بنا به ساخت سینما باشد در جهان امروز باید به سمت پردیس‌های سینمایی در جوار مراکز خرید و تفریحی برویم. مانند کاری که در فریدونکنار، آمل و نور در حال انجام است.
*با قرار گرفتن احمد حسین‌زادگان به عنوان یک شخصیت فرهنگی در راس استانداری مازندران پس از سال‌ها شاهد رابطه تنگاتنگ میان ارشاد و این نهاد مهم دولتی در استان هستیم. این رابطه می‌تواند چه کمکی به فرهنگ و هنر مازندران انجام دهد؟*
این یک تعامل دوسویه است و ما نیز باید عملکرد فعال و قابل دفاعی داشته باشیم که استاندار با دیدن بازخورد فعالیت‌هایش از حمایت و همکاری با اداره ارشاد دلسرد نشود. تا کنون در هر حوزه‌ای از آقای استاندار درخواست کمک کردیم،او پای کار آمد و به خاطر علاقه‌ای که به فرهنگ و هنر و رسانه داشته از هیچ کمکی به ما دریغ نکرده است. ما نیز سعی کردیم تا حد ممکن انتظارات او را در ارشاد برآورده سازیم.
*به موضوع رسانه اشاره کردید. بسیاری می‌گویند اداره ارشاد در مسئله خانه مطبوعات استان پاسخگویی لازم را ندارد. چه صحبتی در این خصوص دارید؟*
انتخابات خانه مطبوعات در یک چارچوب خاص و بر طبق اساسنامه کشوری برگزار شد. شاید ما نیز به نحوه عضویت در خانه مطبوعات انتقاداتی داشته باشیم، اما در بحث انتخابات کاملا تابع اساسنامه هستیم و اینکه می‌گویند در روزهای نزدیک انتخابات تعداد اعضای این مجموعه به یکباره زیاد شد بر طبق روزشمار بود و طبیعی نیز بود. این عضوگیری مربوط به شهر یا منطقه خاصی نبود و در شرق و غرب و مرکز استان صورت گرفت. ما نزدیک به 500 نفر عضو خانه مطبوعات در استان داریم که 30 تا 40 درصد آنها مربوط به غرب استان هستند. به هرحال این انتخابات است و مسائل رقابتی همواره بر آن سایه می‌اندازد.
ما به عنوان ناظر بر انتخابات با دقت تمام طبق چارچوب‌های اساسنامه برخورد کردیم و بسیاری از افراد را نیز نقص زدیم و بسیاری نیز رفع نقص کردند و ما تایید کردیم. کاندیداها را نیز بررسی نمودیم و بازهم طبق اساسنامه آنان را تائید صلاحیت کردیم. انتخابات هم که به صورت هماهنگ و کشوری برگزار شد و ما هم تا لحظه اعلام نتایج از میزان آرا اطلاعی نداشتیم. پس از پایان انتخابات اعتراضاتی برای ما ارسال شد که ما آن را به معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد ارجاع دادیم و منتظر پاسخ آن هستیم تا در خصوص ادامه کار تصمیم گیری کنیم.آآخهی
*به عنوان سوال آخر بگویید که کرونا تا چه اندازه به حوزه فرهنگ و هنر در مازندران آسیب وارد کرد؟*
طبق برآوردی که تا پایان فروردین داشتیم شیوع کرونا به حوزه فرهنگ و هنر ۲۵۰ میلیارد ریال خسارت وارد کرده است. بخشی از خسارت مربوط به توقف فعالیت مجتمع ها و پردیس های فرهنگی، هنری و سینمایی، ، شرکت های تهیه و تکثیر آثار موسیقی، خانه مد و لباس، استودیوهای صدابرداری ، اجراهای تئاتر و آموزشگاه های هنری است و بخش دیگر هم شامل ناشران ، کتابفروشان ، کانون های آگهی و تبلیغات ، موسسات فرهنگی ، قرآنی ، چاپخانه ها ، رسانه ها اعم از روزنامه ها ، هفته نامه ها، پایگاه های خبری ، موسسات مطبوعاتی و رسانه ای و رسانه های دیجیتال است. بنای ما بر این است که در سال جاری بیش از 60 درصد بودجه‌مان را برای حمایت از انجمن‌ها، گروه‌ها و تشکل‌ها اختصاص دهیم تا ذره‌ای از زیان این بخش در مسئله کرونا توسط ما پوشش داده شود.