قـهر دریـا

عبارت - گروه اقتصاد: استان مازندران به واسطه قرار گرفتن در مسیر ساحل دریای خزر، همچنین برخورداری از کوهستان های دارای جریان های آبی، موقعیت های ویژه جغرافیایی و داشتن زمین های مناسب برای پرورش ماهی و آبزیان دیگر، در کنار تنوع بسیار در گونه‌های آبزی و همچنین نیروهای متخصص می تواند در راستای تولید داخلی و تامین نیازهای غذایی در این زمینه نقش مهمی در اقتصاد ملی داشته باشد.

بیش از چهار هزار صیاد در قالب ۵۳ شرکت تعاونی در استان مازندران به صید پره ماهیان استخوانی مشغول هستند که در ۴۰، ۵۰ روز گذشته اوضاع صید و صیادی برایشان جالب نبوده است.

مازندران همواره در طول سال میزبان مسافران از سراسر کشور بود اما در سال جاری کرونا سبب شد تا تمام کسب و کارهای مرتبط با گردشگری تعطیل و فشار مضاعفی بر مردم استان تحمیل شود. در این میان عده زیاد دیگری از مردم استان چشمشان به خزر بود تا با سخاوتش تا حدی بر ضرر و زیان مردم این سرزمین مرحم بگذارد اما مثل اینکه امسال سال خوبی حتی برای انتظار نیست.

به گفته مدیرکل شیلات استان، "وضعیت مازندران در بحث ماهیان استخوانی و صید پره مطلوب نیست و رونق صید و صیادی در استان، بسیار اسفبار و نگران‌کننده ارزیابی می‌شود."

همچنین بر اساس آمار بیش از ۳۰۰ تن انواع ماهیان استخوانی از شروع فصل صید تاکنون در مازندران صید شد که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۰ درصد کاهش داشته و این نگرانی ها را در دل صیادان بیش از همیشه کرده است. این مسئله در حالی تبدیل به بحران می‌شود که بدانید در سال گذشته نیز ۵۳۰۰ تن ماهی استخوانی در صیدگاه های پره مازندران صید شده که با کاهش ۴۸ درصدی نسبت به سال قبلش همراه بود. درواقع در سال جاری با ادامه این روند ما شاهد کاهش 100 درصدی صید در دریای مازندران نسبت به تنها 2 سال قبل خواهیم بود.

تولید آبزیان در استان شامل ماهیان گرم آبی، سرد آبی و ماهیان خاویاری و پرورش در قفس بوده که عمده آن مربوط ماهیان گرم آبی یا همان دریایی است.

در سالهای اخیر بسیاری از صیادان به دلیل مناسب نبودن شرایط شغلی دست به تغییر کارشان زدند و عطای صیادی را به لقایش بخشیدند اما این نه تنها چاره این اتفاق نیست بلکه خود به تنهایی برای استانی که سابقه صیادی در آن به ابتدای حضور انسان‌ها در این منطقه برمی‌گردد، فاجعه محسوب می‌شود.

اگر پای حرف‌ آنان بنشینید از به صرفه نبودن بازار صیادی در مقابل خطراتی که جانشان را تهدید می‌کند می‌گویند و غالبا کرونا را هم مزید بر علت تصمیمشان می‌دانند.

همچنین آلودگی رودخانه و دریا و اثر آن بر روند طبیعی تکثیر ماهی در مازندران نیز از دلایل دیگر کم رونقی این بازار عنوان می‌شود که سبب کوچ صیادان از شغلشان شده. فقط در سال جاری چند نمونه مرگ دسته جمعی ماهی‌ها به دلیل آلودگی آب‌ رودخانه‌ها را در مازندران شاهد بودیم. رودخانه‌هایی که شریان حیاتی استان محسوب می‌شوند و بدون آنان خون در رگ های مازندران خواهد خشکید. اما با این وجود به حال خود رها شده‌اند تا تبدیل شوند به کلکسیونی از انواع زباله‌ها و شیرابه‌های خانگی و صنعتی که نتایجش با کاهش چشمگیر ماهی در دریای خزر به ما نشان داده می‌شود.

در عین حال دریای خزر منطقه‌ای است مشترک میان چند کشور که ایران هم یکی از آن‌ها است بنابراین استفاده از ظرفیت‌های این پدیده‌طبیعی بدون شک ارتباط مستقیمی با تکنولوژی و روش بهره‌برداری هرکدام از این کشورها دارد. درسال‌های اخیر افزایش صید ماهیان با روش‌های جدید توسط کشورهای همسایه مانند روسیه، آذربایجان و یا قزاقستان سبب شده تا تکثیر ماهی‌ها در دریا کاهش پیدا کند و آسیب جدی به سهم صیادی کشور ما وارد شود.

البته این‌که صیادان ما همچنان گاها با تیوپ دل به دریا می‌زنند تا خرج روزمره‌شان را در بیاورند به هیچ عنوان تقصیر روسیه و آذربایجان نیست زیرا هیچ کشوری ما را از پیشرفت منع نکرده و این خود ما هستیم که باید تصمیم بگیریم که به سهم اندکمان از این دریا قانع باشیم یا برای افزایشش از راه‌هایی مانند تکنولوژی و یا آموزش استفاده کنیم.

به باور کارشناسان هرگونه تلاش برای افزایش تولید و تأمین نیاز داخلی از یکسو و بازاریابی مناسب و صادرات محصولات شیلاتی قابل رقابت با سایر کشورها از سوی دیگر کمک بسیار چشمگیری به چرخه اقتصادی کشور خواهد کرد اما با این وجود به هر دلیل فعالیت خاصی را در این زمینه شاهد نیستیم که این مایه تاسف است.

به زمانی رسیده‌ایم که بخواهیم یا نه باید از تکنولوژی‌های نوین و پیشرفته برای آبزی پروری استفاده کنیم و در این زمینه، صنعت باید ارتباط خود را با دانشگاه، محققین و دانشجویان افزایش دهد. اگر بیشتر از این از همسایگانمان عقب بمانیم روزی خواهد رسید که صیادی تنها به تفریح ما بدل خواهد شد و دیگر نمی‌توان روی آن به عنوان یکی از پایه‌های مهم اقتصادی استان و کشور حساب کرد.

به هرروی تا کنون به صورت رسمی معیشت بیش از چهار هزار و ۲۰۰ ماهیگیر در قالب ۵۴ شرکت تعاونی صیادی پره در مازندران به خطر افتاده و با ادامه این روند در روزگار نه چندان دور متاسفانه شاهد اوضاع وخیم‌تری نیز خواهیم بود.

صید ماهیان استخوانی در دریای خزر در مازندران هر ساله از بیستم مهر آغاز می شود و تا اواخر فروردین ادامه می یابد و گونه های کفال، ماهی سفید و کپور عمده ترین ماهیان استخوانی دریای خزر هستند که توسط ماهیگران صید و در بازار عرضه می شود.

کاهش حدود ۵۰ درصدی صید ماهیان استخوانی نسبت به سال گذشته از یک سو و از رونق افتادن بازار عرضه به خاطر کرونا از سوی دیگر این توقع را در جامعه صیادی ایجاد کرده است که از حمایت های دولتی برخوردار شوند ، موضوعی که تاکنون راهکار مشخصی برای آن و جبران بخشی از کاهش درآمد صیادان پیشنهاد و ارائه نشده است.