خوشه طلایی و کلوچه آمل، نیازمند حمایت جدی / از معضلات تامین مواد اولیه تا سود سرسام آور برخی بانک‌ها

گفتگوی ویژه ـ مارال نژادآذر:  افزایش نرخ آرد صنعتی تنها بر نانوایی ها و شیرینی فروشی ها تاثیر نگذاشته، بلکه صنایع مربوطه را نیز به شدت متاثر کرده است. از جمله صنایع وابسته می توان به کارخانجات کیک و کلوچه و نان های بسته بندی اشاره کرد که از قضا مازندران یکی از اقطاب تولید آن در کشور است.   براساس قانونی نانوشته در اقتصاد ایران وقتی از تولید صحبت می‌کنیم بسیاری ناخودآگاه به صنایع سنگین توجه دارند و رونق تولید را در صنایع بالادستی جست‌وجو می‌کنند که البته کار اشتباهی هم نیست، اما نکته اصلی این جاست که این تکمیل زنجیره تولید است که می‌تواند ارزش افزوده برای کشور ایجاد کند نه تولید در صنایع بالادستی و فروش مواد اولیه خام.

در حالی که بسیاری از صنایع در حال حاضر در رکود نسبی به سر می برند، یکی از بخش‌هایی که امروز می‌توانیم به آن توجه ویژه داشته و برای تحقق فرمایشات رهبری از آن بیشترین استفاده را داشته باشیم، صنایع غذایی در ایران است، صنایعی که سهم بالایی از گردش اقتصادی و تولید ناخالص ملی کشورمان را به خود اختصاص داده‌اند.

با توجه به اینکه استان مازندران به عنوان قطب کشاورزی در کشور شناخته شده، تقویت صنایع غذایی در این استان می‌تواند به ایجاد ارزش افزوده محصولات کشاورزی و تکمیل زنجیره تولید کمک شایانی داشته باشد. کارخانه "خوشه طلایی آمل" و "آمل کلوچه" دو مجموعه تولیدی در شهرستان آمل استان مازندران هستند که از دهه هفتاد تا کنون به فعالیت در زمینه تولید نان‌های صنعتی و کیک و کلوچه می‌پردازند و نام آن‌ها به گوش مازندرانی‌ها آشنا به نظر می‌رسد.

مساحت این 2 مجموعه بالغ بر 20 هزار متر مربع زمین و 10 هزار متر مربع سالن تولید است و علیرغم ظرفیت تولید روزانه 30 تن محصول در حال حاضر تنها با کمتر از 10 درصد توان تولیدی خود فعالیت می‌کنند. روزگاری در این 2 کارخانه بالغ‌بر 320 نفر مشغول فعالیت بودند اما هم‌اکنون این تعداد به کمتر از 70 نفر کاهش یافته و این برای آمل به عنوان صنعتی‌ترین شهر مازندران به هیچ‌عنوان خوشایند نیست. عبارت برای بررسی دقیق‌تر مشکلات و معضلات این 2 واحد تولیدی باسابقه در مازندران، به ویيه بعد از افزایش نرخ آراد صنعتی گفتگویی را با "حسین هدایتی" عضو سابق اتاق بازرگانی استان مازندران و مدیرعامل و مالک این 2 مجتمع تولیدی ترتیب داد که در ادامه آن را از نظر می‌گذرانید.

-کمی از واحدهای تولیدی خودتان برای ما بگویید.

درحال حاضر ما در 2 واحد تولیدی مشغول به کار هستیم. یکی واحد تولید نان صنعتی "خوشه‌طلایی آمل" که از سال 79 درحال کار است و تنها واحد تولید نان صنعتی بهداشتی در استان مازندران محسوب می‌شود و دیگری "کلوچه‌آمل" که از سال 77 آغاز به‌کار کرده و از سال 83 به ما سپرده شده است. درواقع می‌توانم بگویم ما با چنگ و دندان در شرایط دشوار اقتصادی کارخانه‌ها را سر پا نگه داشتیم اما متاسفانه همچنان مشکلاتی برای‌مان وجود دارد که کار و تولید را سخت و سخت‌تر می‌کند.

- از این مشکلات بیشتر بگویید و افزایش نرخ آرد صعنتی چه تاثیری بر تولیدات شما گذاشته است؟

مشکلات که زیاد است. مثلا در همین بخش آرد؛ افزایش نرخ؛ تقریبا موجب تعطیلی گسترده صنایع کوچک و متوسط خواهد شد. در این شرایط دشوار کنونی هیچ سهمیه آردی برای کارخانه‌های تولیدی نان صنعتی در نظر گرفته نشده و علیرغم چیزی که در خبرها می‌شنویم ما مجبوریم مواد اولیه را به چند برابر قیمت آن‌هم با هزار دشواری تهیه کنیم. در همین سال ۱۴۰۰ ما شاهد افزایش تقاضا در بخش نان‌صنعتی و کیک و کلوچه بودیم و یک سال ایده‌آل را پیش‌بینی می‌کردیم اما نه‌تنها کمکی به ما نشد بلکه از همان اندک سهمیه آردی هم که برای ما در نظر گرفته بودند کم کردند و نرخ را هم هم چند برابر کردند و به تبع آن مشکلات‌مان را افزایش دادند. ما می‌بینیم که نان صنعتی از استان‌های دیگر وارد مازندران می‌شود و در سوپرمارکت‌های استان انواع و اقسام برندها وجود دارد واقعا چطور است که آن‌ها می‌توانند آرد تهیه کنند، هزینه حمل‌ونقل و سوپسیدهای توزیع را بدهند و باز هم برایشان به‌صرفه باشد درحالی که ما مجبور به تهیه آرد آزاد هستیم و به هیچ عنوان نمی‌توانیم با آنان رقابت کنیم. آن‌هم درحالی که ما در سال‌های گذشته مدرن‌ترین خط تولید نان‌های صنعتی کشور را مستقیما از سوئیس به قیمت 1 میلیون یورو نقدا خریداری و وارد کردیم تا از آن استفاده کنیم. همین می‌شود که ما درحال حاضر مجبوریم تنها با 5 درصد ظرفیتمان تولید کنیم. خوشه طلایی در گذشته جزو 9 کارخانه تامین کننده نان مدارس در کشور بود و نان‌های ما به 6 استان ایران توزیع می‌شد؛ تنها تولید نان ما به بالغ بر روزی 20 تن می‌رسید و سوابق و اسناد آن هم موجود است اما اکنون همه‌چیز جور دیگری رقم خورده.

-این مسائل برای آمل‌کلوچه هم صدق می‌کند؟

متاسفانه بله. ما در گذشته در زمینه صادراتی در کارخانه آمل‌کلوچه به قله‌های میلیون دلاری دست یافتیم و اسناد آن نیز در گمرک موجود است، اما به دلیل عدم حمایت و بی‌تدبیری برخی بانک‌ها تولید در این مجموعه تا حدودی به مشکل برخورد. اما امسال با توجه به فرمایشات رهبری و اشاره چندین باره به موضوع تولید، تصمیم گرفتیم تا بار دیگر رونق را به این کارخانه با سابقه بازگردانیم و ساخت‌وسازهای جدید در مجموعه را در دستور کار قرار دادیم. اما متاسفانه در آن بخش نیز در این 9 ماه که از آغاز به کار ما می‌گذرد هنوز هیچ حمایتی از ما نشد و با توجه به مشکلات ناشی از کرونا، برنامه‌ریزی‌های ما برای آمل‌کلوچه با چالش‌هایی مواجه شد. متاسفانه مکاتبات بسیاری نیز با مسئولان مرتبط انجام دادیم اما تا امروز به هیچکدام از درخواست‌های ما پاسخ مثبت داده نشده و تنها زمان را از دست داده‌ایم. ولی ما کارها را با قدرت دنبال می‌کنیم حتی قراردادهای جدید صادراتی نیز منعقد کردیم اما هنوز استاندارد مجوزهای لازم را برای صادرات به ما نداده و ما برای این کار نیز مدت زیادی است معطل مانده‌ایم. 40 پرسنل در مرحله جذب داریم و نزدیک به 40 نفر نیز در حال حاضر دراین‌جا مشغولند اما انگار سرنوشت آنان و واحدهای تولیدی برای برخی اهمیت چندانی ندارد. آن‌هم درحالی که مسئولان ارشد کشوری و استانی به صورت مداوم صحبت‌هایی را درخصوص حمایت از تولیدکنندگان انجام می‌دهند.

-به غیر از آرد، تامین دیگر مواد اولیه مورد نیاز شما به چه صورت انجام می‌شود؟

مواد اولیه ما از 3 قسمت اساسی تشکیل می‌شود. آرد، روغن و شکر. متاسفانه در سال 99 ما در تامین هر 3 مورد این کالاهای اساسی در کشور با مشکل مواجه بودیم. خوشبختانه مسئله تامین روغن پس از مشکلات فراوان چند ماهی است که با حمایت مسئولان برطرف شده و مشکل زیادی در این زمینه وجود ندارد. در بخش شکر اما مانند آرد مشکلات همچنان پابرجاست و نوسانات قیمت تاثیرات مخربی را بر روند تولید می‌گذارد. در همین چند وقت اخیر قیمت شکر بارها افزایش یافته و در آخرین مورد از کیلویی تقریبا ۱۹ هزار تومان به حدود کیلویی ۲۴ هزار تومان رسیده که این واقعا کمر شکن است. این مسئله در موارد دیگر هم صدق می‌کند. مثلا سلفون در ابتدای سال قیمتی حدود ۶۰ هزار تومان داشت اما ما هفته پیش آن را به قیمت ۹۳ هزار تومان تهیه کردیم ولی جالب این‌جاست همین هم هنوز به دست ما نرسیده . آن‌هم درحالی که قیمت محصول ما از ابتدای سال تا امروز تفاوت چندانی نداشته است.

-در میان صحبت‌های‌تان از مشکلات‌تان با بانک‌ها گفتید. این مشکلات چیست؟

اگر بخواهم به صورت خلاصه اشاره کنم می‌توانم بگویم سودهای نامتعارفی که بانک‌ها از ما طلب می‌کنند اصلی‌ترین مشکل بازگشت رونق به واحدهای تولیدی ما است. در برخی موارد حتی بعضی بانک‌ها طلب سود 37 درصدی برای بازپرداخت وام‌شان دارند و علاوه بر آن جریمه دیرکرد و هزار چیز دیگر نیز از ما می‌خواهند که اگر همه را با هم در نظر بگیریم سودی که باید پرداخت کنیم به چیزی حدود 60 درصد می‌رسد. کجای دنیا برای واحدهای تولیدی چنین سودی در نظر می‌گیرند؟ می‌گویند ما در گذشته به شما پول دادیم و ارزش آن پول امروز متفاوت است ولی مگر ما املاک خریدیم که ارزش آن بالا برود؟ ما با آن تسهیلات دستگاه خریداری کردیم که حالا پس از 10 سال با افت قیمت مواجه است و همان میزان هم نمی‌ارزد. ما که اشخاص حقیقی نیستیم، ما واحد تولیدی هستیم و درکنار تولید امنیت شغلی و روانی برای جامعه ایجاد می‌کنیم. پس چرا نباید حمایت لازم از ما صورت بگیرد؟ می‌خواهند ما هم اعلام ورشکستگی کنیم و املاک کارخانه را به فروش بگذاریم و بنشینیم درخانه سود بانکی بگیریم و زندگی کنیم اما ما 2 دهه است که کارمان تولید است و نمی‌توانیم این‌گونه زندگی کنیم. همین مسائل باعث می‌شود تا تجار کشورهای همسایه از موقعیت سواستفاده کنند و دستگاه‌های پیشرفته واحدهای تولیدی کشور ما را که با مشکل مواجه شده‌اند با قیمت ارزان خریداری کنند و به کشور خود ببرند. اگر این مسائل ادامه داشته باشد در آینده نزدیک ما به جای صادرات باید از کشورهایی نظیر افغانستان و پاکستان اجناسمان را وارد کنیم. متاسفانه در خبرها بسیار شنیده‌ایم که بانک‌ها باید با تولیدکنندگان مدارا کنند اما در عمل آن‌قدرها هم شاهد این اتفاق نیستیم.

-به نظرتان راه حل چیست؟

به نظرم دولت و مسئولان نباید به دنبال حمایت‌های سطحی و زودگذر باشند. حمایت که فقط اعطای تسهیلات و حل مشکلات وام‌های تولیدکننده نیست. باید ریشه‌ای تر به این قضیه نگاه کرد و یکی از راه‌های آن ایجاد تحول در بخش توزیع و کوتاه کردن دست دلالان از این حوزه است. زمانی که من در اتاق بازرگانی بودم پیشنهاد ایجاد سالن‌های عرضه مستقیم محصولات مانند کشورهای اروپایی در 3 شهر مازندران به عنوان پایلوت را ارائه کردم تا تولیدکنندگان محصولات کشاورزی و صنایع غذایی به صورت مستقیم کالاهای خود را در اختیار مصرف کننده قرار دهند اما متاسفانه هیچگاه این اتفاق صورت نپذیرفت. درحال حاضر سود اصلی در بازار موادغذایی مازندران به جیب دلالان می‌رود و این معضل بزرگی برای این صنعت است. در گذشته شرکت‌های توزیع برای پخش محصولات 1 تا 2 درصد سود دریافت می‌کردند اما در حال حاضر این میزان به 20 درصد هم می‌رسد آن هم بدون درنظر گرفتن آفرهایی که جداگانه از ما می‌گیرند. همین می‌شود که قیمت محصولات از درب کارخانه تا دست مصرف کننده در تمام صنایع غذایی دوبرابر می‌شود و هم به تولیدکننده فشار می‌آید و هم مصرف‌کننده. تا برای این مسئله چاره‌ای اندیشیده نشود اوضاع تغییر چشمگیری نخواهد داشت.

-پیش‌بینی شما از سال ۱۴۰۱چیست؟

 مشکلات تحریم فشار بسیاری بر تمام صنایع وارد کرده و حداقل در مازندران مسئولان استانی از استانداری گرفته تا سازمان‌های زیرمجموعه تمام تلاش خود را برای کم کردن این تاثیرات انجام می‌دهند و بالاخره دولت آقای رییسی وعده های خوبی داده اند، اما افزایش شتابناک نرخ آراد ما را ناامید کرده. گاهی تنها تلاش آن‌ها کافی نیست و نیاز به اقدامات در رده‌های مدیریتی بالاتر وجود دارد. از نمایندگان مجلس درخواست دارم تا در سال جدید برای قانون‌گذاری در زمینه تولید حساسیت ویژه‌ای به خرج دهند و بیشترحواسشان به اوضاع تولیدکنندگان این سرزمین باشد. ما در سال آینده نیز برنامه‌های توسعه‌ای خود را کماکان دنبال می‌کنیم و امیدوار هستیم تا با حمایت مسئولان بتوانیم صادرات‌مان را بار دیگر در این سال از سر بگیریم و علاوه‌بر اشتغال‌زایی برای مازندران ارزآوری خوبی نیز داشته باشیم.