عبارت-گروه جامعه: طرح مجلس درباره «صیانت از فضای مجازی» بار دیگر پدیده نسبتا قدیمی مهاجرت را در کشور برجسته کرده است و در پی تصویب این طرح، رسانه‌ها از افزایش محسوس سرچ کلمات مرتبط با مهاجرت خبر دادند. در این میان مازندران پس از تهران، البرز، قزوین و کردستان جایگاه پنجم جستجوی این کلیدواژه در گوگل را به خود اختصاص داده است.
در ابتدا باید گفت تبعات و آثار اجرای این طرح در تمام زمینه‌ها تاحدی روشن است و نیازی به اشاره مجدد ندارد. از تعطیلی کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ که در بستر فضای مجازی قرار دارند گرفته تا جای خالی بزرگ آن در اطلاع رسانی. اما مسئله‌ای که این‌روزها توجهات بسیاری را به خود جلب کرده و شاید در بلند مدت اثرات به مراتب وحشتناک‌تری را در خود پنهان کرده باشد، موضوع مهاجرت است.
از سال ۹۸ به دلیل بروز ناآرامی‌های اجتماعی و اقتصادی به عنوان نقطه آغاز اوج گیری پدیده مهاجرت در ایران یاد می‌شود. افزایش ناگهانی قیمت بنزین در نیمه دوم این سال که خود نتیجه وخیم بودن شرایط اقتصادی در پی افزایش تحریم‌های غرب بود، منجر به بروز اعتراضات نسبتا گسترده‌ای در شهر‌های مختلف کشور شد، اعتراضاتی که در جریان آن عده زیادی از معترضان دستگیر شدند و به ادعای رویترز در این ناآرامی‌ها حداقل ۱۵۰۰ نفر نیز کشته شدند، رسانه‌های داخلی این عدد را کمتر از ۲۰۰ نفر می‌خوانند.
در پی این اعتراضات و به خشونت کشیده شدن آن و همچنین قطعی سراسری اینترنت در کشور، شاهد بسته شدن فضای سیاسی در ایران بودیم، امری که منجر به تشدید ناامیدی از وضع موجود به ویژه برای جوانان و تلاش آنها برای خروج از کشور شد. این فرایند تا به امروز نیز ادامه دارد و در ماه‌ها و هفته‌های اخیر با مطرح شدن اعمال محدودیت‌های گسترده بر اینترنت و فضای مجازی شدت گرفته است. طرحی که اکثریت غالب مردم به روش‌های گوناگون مخالفت خود را با آن ابراز نموده‌اند.
در این میان حتی بسیاری از صاحبان کسب و کارها و حتی پیام‌رسان‌های بومی، مخالفت خود با این طرح را اعلام کرده‌اند. پس به طور مشخص حمایت موثری از کسب و کارها هم در میان نیست. البته با توجه به تحریم‌های گسترده اعمال شده بر کاربران ایرانی از سمت شرکت‌های آمریکایی، حمایت از خدمات بومی از سوی حاکمیت هم یک ضرورت است اما مگر می‌شود حمایتی تعریف کنیم که حمایت شونده هم آنها را مخرب بداند؟
صرف نظر از مسائل سیاسی، طرحی که مجلس آن را تایید کرده منجر به آن شده است که حتی افراد غیرسیاسی هم گزینه مهاجرت را به طور جدی‌تری بررسی کنند. دانشجویان راهی اروپا، کانادا، استرالیا و آمریکا می‌شوند و پناهجویان در فکر ترکیه و قبرس و ... هستند.
اما مسئله مهم این است که قشر مهاجر در این سال ها بیش از این که افرادی بدون تحصیلات و صرفا نیروی کار معمولی باشند، یا افرادی تحصیل کرده و اکثرا نخبه هستند و یا افرادی دارای سرمایه های فراوان برای ایجاد اشتغال و در نهایت رفاه اجتماعی. در واقع بیشترین افراد مهاجر را سرمایه گذاران و افرادی که قصد راه اندازی کسب و کار دارند تشکیل می دهند. دانشجویان و نخبگان نیز در رتبه دوم قرار گرفته اند که هردوی این دسته از افراد با طرح جدید مجلس، تضاد منافع بسیاری دارند که آنان را مجبور به ترک وطن می‌کند.
شاید در سال های ابتدایی اپیدمی مهاجرت که ما در آن قرار داریم اثرات این پدیده ی شوم آنقدر ها ملموس نباشد اما در گذر زمان بی شک با خسارات این اتفاق بیشتر دست و پنجه نرم خواهیم کرد. به عنوان نمونه بنابر گزارش موسسه آموزش بین‌المللی، این موسسه تخمین می‌زند دانشجویان ایرانی در سال ۲۰۱۵ بیش از ۳۲۰ میلیون دلار وارد چرخه اقتصاد آمریکا کرده باشند. این میزان سرمایه‌ای که در سال ۲۰۱۵ از کشور خارج شده تقریباً نزدیک به ۵ هزار میلیارد تومان و برابر با نیمی از مبلغ معوقات وزارت آموزش پرورش در پرداخت حقوق طی ۱۵ سال گذشته است!
مازندران نیز همواره به عنوان استانی که تعداد مهاجرین بالایی را به خود اختصاص می داد شناخته شده است و در آمار های غیر رسمی گاهی آن را بعد از تهران پرمهاجر ترین استان کشور اعلام کرده اند. دست بر قضا این استان از لحاظ علمی نیز جایگاه بالایی در کشور دارد و به نوعی می توان آن را مناسب ترین مکان برای صادرات دانشجو و فارغ التحصیل به خارج از کشور دانست!
حال باید دید با وضعیت فعلی و موج به راه افتاده برای مهاجرت توانمندان اقتصادی و علمی، آیا تا سال‌های نه‌چندان دور این استان خالی از سرمایه‌های انسانی و مالی می‌شود یا خیر. با این وجود نمایندگان مجلس همچنان تلاش می‌کنند تصمیم خود را برای مردم توضیح دهند. آنها قطع و محدود شدن اینترنت و شبکه‌های اجتماعی را رد می‌کنند اما کارشناسان و ناظران معتقدند این طرح نهایتا محدودیت شدید فضای مجازی را به همراه دارد.