عبارت ـ مارال نژادآذر: اینترنت امروزه عصای دست حداقل نیمی از مردم ایران است. کمتر کاری را می توان یافت که به نحوی با اینترنت مرتبط نباشد و کمتر جوانی را می توان یافت که نیمی از زیست روزانه اش را از طریق اینترنت در فضای مجازی سپری نکند.
این عصای دست و محل زیست روزانه البته مدتی است به بهانه اعتراضات گسترده مردمی در پاییز سالجاری به محاق رفته و کار به جایی رسیده که در حال حاضر بجز گوگل عملا هیچ خدمت اینترنتی بین المللی دیگری در ایران در دسترس نیست، مگر اینکه دست به دامان فیلترشکن هایی شوید که به لطف امثال آقازاده خانم خزعلی برای دور زدن فضایی که امثال خانم خزعلی آن را بسته‌اند، ایجاد شده است.
اما بسیاری می پرسند که اگر ایران به سمت کره شمالی شدن نمی رود، پس این اتفاقات نشانه چیست. چرا علی رغم فرونشستن اعتراضات خیابانی همچنان اینستاگرام، واتس اپ، تلگرام، وایبر و نظایر آن فیلتر هستند و اساسا چه کسی پاسخگوست.
پاسخ علی رغم سادگی اش بسیار پیچیده است. هرچند نمی توان مسئول این وضعیت را پیدا کرد، اما پیدا کردن کسانی که مسئولیت قبول نمی کنند راحت است.
عقل سلیم می گوید که برای پرسش از این مدخل، باید به سراغ وزیر ارتباطات رفت. اما زارع پور شش ماه قبل، آب پاکی را روی دست همه ریخت و گفت سرعت و کیفیت و فیلترینگِ اینترنت نه تنها به من ربط ندارد، بلکه به قول مخبر در جلسه بررسی بحران ارزی، همین است که هست!
خب! معاون اول دولت هم که در چند گفتگو هیچ چیزی را گردن نگرفته و می گوید از وزیر مربوطه سوال کنید. سخنگوی دولت نیز همیشه در پاسخ به این دست سوالات لبخند ملیحی می زند و همه چیز را به گردن دشمن می اندازد. دشمنی که هنوز برای ایرانیان روشن نشده چرا همه کاروزندگی‌اش را زمین گذاشته و فقط مشغول ویران کردن زندگی ماست!
از رییس جمهور هم اگر سوال کنید در جواب لابد از خوردن ناهار شما می پرسد یا می گوید به امیدخدا همه چیز درست می شود. سراغ نهادهایی نظیر شورای عالی امنیت ملی یا دستگاه‌های اطلاعاتی همکه همه تقصیرها را به گردن آنها می اندازند، هم که نمی توان رفت، چرایی اش را نیز همه می‌دانند. مجلس هم که اساسا محلی از اعراب ندارد و بیشتر محل تجمع کسانی است که برای ساکنان مریخ قانون وضع می کنند و بر مسئولان زحل نظارت دارند.
به بیانی دیگر مسئولان ایرانی در پاسکاری مشکلات از تیکی تاکای بارسلونا هم بهتر عمل می کنند و اگر همین روش را در تیم ملی فوتبال به کار بگیریم و مثلا آقای رییسی را سرمربی کنیم، احتمال اینکه قهرمان جام جهانی بعدی باشیم، بسیار زیاد است.
خلاصه اینکه ما گشتیم نبود، شما هم نگردید نیست. فعلا و تا اطلاع ثانوی همین است که هست و هر کسی هم پایش را از گلیمش درازتر کند یا سوالاتی را بپرسد که به او ربطی ندارد کارش با کرام الکاتبین است. در این میانه اصلا مهم نیست شما برنامه نویس هستید یا روزنامه نگار و اینکه شغلتان تا چه اندازه به فضای مجازی و اینترنت وابسته است. مهم این است که حاکمیت تنها بستن و فیلتر کردن را بلد است. کشوری که کارگزارانش افتخار می کنند موشک هایپرسونیک ساخته‌اند، توانایی محافظت از ایرانی ها در برابر دشمن در فضای مجازی را ندارند و به همین خاطر کلا درش را گِل گرفتند.
شبکه‌های اجتماعی داخلی هم که چیزی جز کاریکاتور نسخه های خارجی نیستند. مثلا در ایتا که کپی بدسلیقه‌ای از واتس اپ است اگر بخواهید گروهی بسازید و چند نفر را همزمان عضو کنید، نمی توانید. باید تک‌تک به سراغ افراد بروید و هر بار یکی را عضو گروه کنید. برای به اشتراک گذاشتن مطالب از ایتا به دیگر شبکه های اجتماعی جهانی هم هیچ راه حلی وجود ندارد. حتی نمی توانید بفهمید چه کسانی مطالب شما را در گروه مطالعه کردند. بنابراین «ایتا» تنها تفاوتش با پیامک این است که با آن می شود به جز متن، عکس و فیلم هم فرستاد. کاری که ده ها سال است با ایمیل هم می توان انجام داد.
با این حال وزیر ارتباطات می گوید بیش از 50 میلیون کاربر فعال در شبکه های اجتماعی ایرانی حضور دارند، فقط من مانده‌ام این 50 میلیون نفر آنجا مشغول چه کاری هستند؟!
درحالیکه وضعیت دلار و سکه و خانه و خودرو و زمین و زمان بحرانی است، دیگر مگر حوصله‌ای برای پرسشگری از وضعیت اینترنت می ماند؟!
درواقع تقریبا از همان زمان که اینترنت به ایران وارد شد و گسترش یافت، موضوع فیلترینگ با هدف جلوگیری از دسترسی کاربران به وبگاه‌های مغایر با قوانین و سیاست‌های جمهوری اسلامی ایران و از سوی دیگر رواج VPN و فیلترشکن نیز مطرح شد، اما این موضوع زمانی شکل جدی‌تری به خود گرفت که شبکه‌های اجتماعی و وب‌سایت‌هایی مانند فیس‌بوک، یوتیوب و توییتر فیلتر شدند.
برخی فیلترشکن‌ها یا همان مجموعه‌هایی از روش‌ها و نرم‌افزارهای مختلف که برای عبور از فیلتر از آن استفاده می‌شود کاربرد امنیتی هم دارند، یعنی با عوض‌کردن آی‌پی آدرس فرد موردنظر، جلوی هک شدن را می‌گیرند اما از طرفی بعضی از نرم‌افزارهایی که در قالب فیلترشکن عرضه می‌شوند، بدافزارهایی هستند که توسط مجرمان سایبری و جهت سوءاستفاده از کاربران ارائه شده‌اند.
از سوی دیگر در کنار اینکه استفاده از فیلترشکن می تواند سبب سهولت در دسترسی به سایت یا شبکه های اجتماعی فیلترشده باشد، آسیب‌هایی را هم می تواند به دنبال داشته باشد و راه رخنه هکرها به گوشی مردم را تسهیل کند و کاهش سرعت اینترنت را به دنبال داشته باشد، براین اساس از سوی کارشناسان، توصیه می شود تاجایی که می شود نباید از وی پی ان استفاده کرد.
بنابراین یکی از دلایل کندی سرعت اینترنت، استفاده از فیلترشکن اعلام شده، مسئله ای که چندی پیش وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات هم به آن اشاره کرد و گفت بخشی از تجربه کاربری نامناسب هموطنان در استفاده از اینترنت مربوط به روشن کردن فیلترشکن‌هاست که باعث کاهش سرعت و حتی ایجاد اختلال در استفاده از خدمات داخلی می شود.
اما مسئله دیگری که می تواند دلیل کندی سرعت اینترت باشد حمله‌های سایبری است. طی هفته های گذشته چندین بار اختلال موقت در اینترنت و حتی قطع کامل اینترنت برای دقایقی رخ داد که پس از آن اعلام شد بررسی‌ها حاکی از آن بود که حمله سنگین سایبری اتفاق افتاده که سبب کاهش و افت ترافیک شد و به سرعت هم بر طرف شد.
باوجود همه این موارد گفته شده مسئولان تاکید دارند تمام تلاششان این است که یک شبکه پر سرعت، با کیفیت و امن را برای استفاده همه مردم فراهم کنند، اینکه رفتارهای فعلی آنها چه نسبتی با دسترسی با کیفیت دارد را فقط خدا می داند.
اما آنچه ما می‌دانیم و به یاد داریم این است که حجت الاسلام رییسی در رقابت های انتخاباتی به فالوورهای خودش در اینستاگرام می نازید و چنان وعده هایی می داد که اگر کسی او را نمی شناخت یا در ایران زندگی نمی کرد، فکر می کرد قرار است به زودی ایران به یک سلیکون ولی(دره فناوری) بزرگ بدل شود. اما آنها که هم او را و هم شیوه حکمرانی را می شناختند با لبخندی اندوهبار از کنار این وعده ها گذشتند. چنانکه امروز با همان لبخند از کنار وعده های تازه رییسی و دولتش در حوزه اقتصاد و رفاه می گذرند.
از قدیم گفته اند خداوند هر قومی را به شکلی می آزماید. لابد دلیل اینکه ما گرفتار چنین کارگزارانی شده ایم امتحان الهی است، وگرنه منطقا هیچ دلیل دیگری به ذهن نمی رسد. پس تا خدا چه خواهد!